Protektyka

Braki zębowe, nawet pojedyncze, należy uzupełniać możliwie jak najszybciej od momentu utraty zęba. Utrata nawet jednego zęba może prowadzić do niekorzystnych następstw dla całego układu żucia. Może dojść do wędrówki zębów sąsiednich (przechylanie, obracanie się) i „wydłużania się” dążących do kontaktu zębów przeciwstawnych. To wszystko może doprowadzić do utraty kolejnych zębów. Inne powikłania to: zmiany w stawach skroniowo-żuchwowych, objawiające się porannymi bólami mięśni twarzy i głowy w okolicach skroni, jak również zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego. Odrębnym problemem są niedostatki natury estetycznej: niepełny uśmiech, skrócenie dolnego odcinka twarzy, zapadnięcie się warg czy nasilone tworzenie się zmarszczek w okolicy ust.

Wybór uzupełnienia protetycznego odpowiedniego dla danego pacjenta zależy od wielu czynników:

Od wielu lat powszechnie stosowanym w tej sytuacji uzupełnieniem protetycznym jest proteza całkowita osiadająca. Zaletami tego rozwiązania są dostępność i niski koszt, oraz zadowalający efekt estetyczny. Jego wadę stanowi natomiast niski komfort użytkowania. Proteza ta tylko w niewielkim stopniu odtwarza utraconą funkcję żucia, a ze względu na duży obszar podniebienia pokryty płytą upośledza odczuwanie smaku spożywanych potraw. Rozwiązaniem alternatywnym, zdecydowanie bardziej efektywnie i efektownie odtwarzającym braki zębowe są uzupełnienia oparte na implantach. Możemy tu wymienić:

Aby maksymalnie wydłużyć „żywotność” protez stałych konieczne jest wdrożenie specjalnych zabiegów higienicznych z użyciem dodatkowych (prócz szczoteczki do zębów) przyborów higienicznych. Szczególnej uwagi wymaga okolica przydziąsłowa koron i mostów ze względu na tendencję do gromadzenia się płytki nazębnej i trudności w jej oczyszczaniu. Polecane przybory to:
sztywne nici dentystyczne mające na pewnym odcinku gąbczaste zgrubienie; sztywną część nitki przeciąga się pod czyszczonym elementem, po czym czyści go częścią gąbczastą;
irygator – urządzenie działające na zasadzie bicza wodnego; strumień płynu masuje dziąsło, oczyszcza trudno dostępne przestrzenie.

W przypadku stosowania protez ruchomych oprócz konwencjonalnej pielęgnacji pozostałych zębów, szczególną uwagę należy poświęcić samej protezie. Protezę ruchomą należy czyścić po każdym posiłku (min. 2 razy dziennie). Po wyjęciu z ust oczyszczamy ją dokładnie miękką szczoteczką z dodatkiem pasty do zębów, mydła w płynie lub specjalnych środków czyszczących. Optymalne jest stosowanie dwustronnych szczoteczek do protez, które dzięki odpowiednio ukształtowanemu włosiu, pozwalają na oczyszczenie wszystkich nawet trudno dostępnych miejsc w protezie. Na rynku dostępne są również różnego rodzaju środki czyszczące w postaci proszków lub pastylek, które po rozpuszczeniu w wodzie płyn oczyszczający chemicznie protezę. Ich stosowanie jest szczególnie polecane osobom chorym i niesprawnym fizyczne.

Dieta pacjentów użytkujących uzupełnienia stałe właściwie nie ulega zmianie. Odmiennie wygląda sytuacja w przypadku stosowania protez ruchomych. Pacjenci rozpoczynający korzystanie z protez ruchomych (zwłaszcza całkowitych) powinni w początkowym okresie spożywać pokarmy płynne i półpłynne oraz stopniowo przyzwyczajać się do potraw o twardszej konsystencji. Należy jeść mniejsze kęsy, unikać pokarmów bardzo twardych i ciągnących. Czas spożywania posiłków znacznie się wydłuża.

Samodzielne naprawianie czy korygowanie protez przez pacjenta jest niedopuszczalne. Takie postępowanie może zniszczyć uzupełnienie i stać się przyczyną uszkodzenia tkanek jamy ustnej. Jeżeli uzupełnienie w jakikolwiek sposób nam przeszkadza należy niezwłocznie udać się do protetyka.

Czy stosowanie klejów do protez jest korzystne?

Środki poprawiające utrzymanie protez są dostarczane zwykle w postaci proszku, który po zmieszaniu ze śliną tworzy kleistą masę. Preparaty te mogą być okresowo stosowane podczas początkowego etapu przyzwyczajania się do protezy a także u aktorów i śpiewaków podczas występów. We wszystkich innych przypadkach stosowanie klejów do protez, zwłaszcza długotrwałe jest niewskazane, gdyż stosowanie ich może maskować niedoskonałości protez, które powinny być rozpoznane i skorygowane w gabinecie.