blank

Dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego

Na co dzień być może tego nie dostrzegamy, ale staw skroniowo-żuchwowy jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania. Dzięki niemu możemy żuć, mówić, czy ziewać. Zwykle skupiamy się na tym stawie dopiero wówczas, gdy pojawiają się problemy, na przykład ból. W tym artykule nieco szerzej przyjrzymy się dysfunkcjom stawu skroniowo-żuchwowego. Przedstawimy też ich przyczyny oraz omówimy najskuteczniejsze sposoby radzenia sobie z nimi. Wyjaśnimy też, dlaczego lepiej nie lekceważyć tego problemu.

Objawy dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego

Dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego mogą manifestować się w rozmaity sposób i mieć różne natężenie. Do najczęstszych symptomów należą:

  • Ból w okolicy stawu – najpowszechniejsza dolegliwość, która może mieć różny charakter. Czasem ból promieniuje do ucha, skroni, szyi, a nawet barku. Charakterystyczne są też dolegliwości mięśni żucia. Osobie, która odczuwa taki ból, często trudno określić jego źródło.
  • Nawracające bóle głowy – to niemal równie powszechny problem co ból w okolicy stawu. Wynikają z napięcia w jego okolicach i mogą mieć charakter ucisku bądź pulsowania.
  • Ograniczenie ruchomości w stawie – może manifestować się poprzez problem z maksymalnym otwarciem ust czy gryzieniem. Problematyczne jest też wysuwanie żuchwy, co prowadzi do kłopotów z prawidłową higieną jamy ustnej.
  • Trzaski – są zwykle słyszalne podczas ruchów żuchwy, a więc w trakcie gryzienia czy ziewania. Osobom doświadczającym trzasków często dokucza też uczucie przeskakiwania w stawie podczas otwierania ust.
  • Szumy uszne – dość subiektywny objaw, który przez każdego może być odczuwany nieco inaczej. Niektórym będzie dokuczał typowy szum, podczas gdy inni będą narzekać na dzwonienie czy piszczenie.
  • Zawroty głowy – mogą przybierać różne formy, ale najczęściej mówi się o uczuciu wirowania oraz o problemie z utrzymaniem równowagi.
  • Zgrzytanie zębami – pojawia się najczęściej w nocy, dlatego wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jego występowania. Z czasem zgrzytanie może prowadzić do nadmiernego ścierania się szkliwa.

Jeżeli zauważyli Państwo jakiekolwiek z powyższych objawów serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą leczenia stawu skroniowo żuchwowego. Nasi specjaliści z przyjemnością pomogą zlokalizować problem i skutecznie go rozwiązać.

Przyczyny dysfunkcji SSŻ

Przyczyn dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego jest wiele i mogą one występować jednocześnie. Do tych najważniejszych zaliczamy:

  • Wady zgryzu – nieprawidłowe ustawienie zębów i relacje między szczęką a żuchwą mogą prowadzić do przeciążeń stawu. Wśród wad powodujących dysfunkcję narządu żucia wymienia się zgryz krzyżowy, zgryz otwarty czy przodogryz.
  • Bruksizm – bywa zarówno przyczyną, jak i objawem. To nawykowe zgrzytanie zębami, prowadzące do degeneracji stawu.
  • Stres – chroniczne napięcie emocjonalne skutkuje także nadmiernym napięciem mięśniowym. W dłuższej perspektywie prowadzi to do przeciążenia stawu skroniowo-żuchwowego.
  • Urazy mechaniczne – mowa tu głównie o uderzeniach w szczękę, np. na skutek wypadku komunikacyjnego. Mogą doprowadzić nawet do uszkodzenia struktury stawu.
  • Nieodpowiednie nawyki – obejmują żucie gumy, obgryzanie paznokci lub podpieranie brody ręką. Ich skutkami mogą być nadmierne obciążenie mięśni, także asymetryczne.

Na funkcjonowanie stawów skroniowo żuchwowych wpływ mają również zaburzenia okluzyjne. Jest to stan, w którym zęby górne i dolne nie stykają się prawidłowo w trakcie zamykania szczęki. Skutkiem tego jest nierównomierny rozkład sił żucia, a to z czasem prowadzi właśnie do dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego. Negatywny wpływ na jego stan ma też dysharmonia mięśniowa, czyli nadmierne napięcie niektórych mięśni oraz nadmierne osłabienie innych.

Rodzaje dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego

Problemy z SSŻ można podzielić na kilka rodzajów związanych z przyczyną jego powstania i konkretnym obszarem w jego strukturze.

Zaburzenia krążka stawowego

Krążek stawowy jest strukturą działającą niczym amortyzator pomiędzy kością skroniową a żuchwą. Umożliwia zatem płynny ruch stawu skroniowo-żuchwowego w trakcie mówienia, czy jedzenia. Zaburzenia krążka stawowego polegają zwykle na jego przemieszczeniu bądź uszkodzeniu. Ich objawem będą charakterystyczne objawy w postaci trzasków w stawie w trakcie ruchów żuchwy. Wśród symptomów można będzie wymienić też ból oraz ograniczenie ruchomości stawu.

Zaburzenia mięśni żucia

Polegają na nadmiernym osłabieniu lub napięciu mięśni żucia. Ich najczęstszą przyczyną jest nawykowe zgrzytanie zębami, wynikające często ze stresu. Przeciążone mięśnie stają się bolesne, a ból ten ma tendencję do promieniowania na szyję i uszy.

Zaburzenia kostno-stawowe

Powstają najczęściej na skutek wad wrodzonych, urazów mechanicznych bądź chorób o etiologii zapalnej. Przybierają zatem głównie formędeformacji oraz uszkodzeń, których nasilenie może być różne. Ich charakterystycznym symptomem jest ograniczenie ruchomości stawu oraz ból, także o silnym natężeniu.

Zmiany zwyrodnieniowe w stawie

Mogą stanowić skutek naturalnego starzenia się organizmu, ale także długotrwałych przeciążeń czy urazów. W ich przebiegu dochodzi zazwyczaj do stopniowej degradacji chrząstki stawowej oraz tarcia powierzchni kostnych. Zmiany zwyrodnieniowe objawiają się głównie sztywnością, ograniczeniem ruchomości i bólem, zwłaszcza podczas próby szerokiego otwarcia ust.

Diagnostyka i metody leczenia schorzenia

Schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego mogą być diagnozowane z wykorzystaniem różnych metod. Pierwszym etapem jest przeprowadzenie wywiadu z pacjentem oraz badanie kliniczne. Polega ono na ocenie ruchomości żuchwy, obecności trzasków i napięć w stawie.

Rola wywiadu i badania klinicznego jest ważna, ale zwykle wymaga uzupełnienia o badania obrazowe. W tym celu stosowane są najczęściej rezonans magnetycznyczy tomografia komputerowa. Pierwsze z wymienionych badań umożliwia głównie ocenę tkanek miękkich, a więc mięśni czy krążka stawowego. Odgrywa kluczową rolę, gdy specjalista podejrzewa stan zapalny bądź przemieszczenie krążka. Jeśli chodzi zaś o tomografię, pozwala ona zobrazować struktury kostne stawu. Dzięki temu można rozpoznać zmiany zwyrodnieniowe i urazowe. W zaawansowanych przypadkach wykonana może zostać artroskopia stawu skroniowo-żuchwowego. Polega ona na obejrzeniu wnętrza stawu przy pomocy kamery.

Forma leczenia zależy głównie od przyczyny i rodzaju dysfunkcji. Wśród podejść terapeutycznych wyróżnia się między innymi terapię farmakologiczną. Polega ona na przyjmowaniu leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i rozluźniających mięśnie. Kolejna metoda leczenia to fizjoterapia, a więc wykonywanie indywidualnie dobranych ćwiczeń. Warto wspomnieć też o noszeniu szyn relaksacyjnych, co jest zalecane zwłaszcza w przypadku bruksizmu. W skomplikowanych przypadkach konieczna może być również interwencja chirurgiczna.

Profilaktyka i samopomoc w dysfunkcjach stawu skroniowo-żuchwowego

Profilaktyka schorzeń stawu skroniowo-żuchwowego odgrywa kluczową rolę, jeśli nie chcemy doświadczać bólu czy nieprzyjemnych trzasków. Jeżeli objawy już wystąpiły, również możemy odpowiednio zadziałać, aby je zmniejszyć. W tym celu warto przestrzegać takich wskazówek jak:

  • Techniki redukowania stresu – mogą obejmować uważne oddychanie, medytację czy jogę. Pozwalają na zredukowanie nadmiernego napięcia mięśni twarzy. Pozwala to na zmniejszenie dolegliwości bólowych.
  • Ćwiczenia rozluźniające mięśnie twarzy i szyi – regularne ich wykonywanie to jedna z najskuteczniejszych metod profilaktycznych i terapeutycznych. Można je wykonać samodzielnie w domu, bo nie są zbyt skomplikowane. Jednym z nich może być np. delikatne otwieranie i zamykanie ust. Najlepiej, jeśli ćwiczenia zostaną dobrane indywidualnie np. u fizjoterapeuty stomatologicznego. Później można bezpiecznie wykonywać je w warunkach domowych. Pozwolą obniżyć nadmierne napięcie mięśniowe, zredukować ilość trzasków i złagodzić ból.
  • Unikanie szkodliwych nawyków – mowa tu głównie o obryzaniu paznokci, nadmiernym pochylaniu głowy nad smartfonem czy o częstym żuciu gumy. W zwalczeniu wymienionych nawyków pomagają cierpliwość oraz znalezienie zdrowszych alternatyw.
  • Dbałość o prawidłową postawę ciała – pozwala na utrzymanie prawidłowej równowagi mięśniowej w okolicy głowy i szyi. Warto więc dbać o przestrzeganie ergonomii, zwłaszcza podczas wykonywania pracy biurowej.

Działania profilaktyczne i ćwiczenia warto uzupełnić o systematyczne kontrole stomatologiczne. Pozwolą one skutecznie zapobiegać, a w razie potrzeby i wyleczyć problem.

Powikłania związane z zaniedbaniem problemu

Zaniedbanie profilaktyki i leczenia dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego może prowadzić do powikłań. Te mogą obejmować między innymi ból o zwiększającym się nasileniu. Jego zwalczanie może wymagać częstego stosowania leków przeciwbólowych i długotrwałej fizjoterapii. Kolejnym problemem może być również pogłębianie się wad zgryzu. Wszystko z uwagi na to, że nierównomierne obciążenie stawu negatywnie wpływa na pozycję zębów, powodując ich ścieranie. Wady zgryzu z kolei jeszcze bardziej będą nasilać dysfunkcję narządu żucia, tworząc błędne koło problemów.

Rozwój zmian zwyrodnieniowych to kolejny skutek zaniedbania problemu. Zmiany polegają głównie na degradacji chrząstki stawowej i powierzchni stawowej. Z czasem dochodzi też do powstawania osteofitów, czyli narośli kostnych. Na skutek zwyrodnień doświadcza się zwykle bólu i uciążliwej sztywności.

W skrajnych przypadkach powikłaniem może być trwałe ograniczenie ruchomości stawu. Może ono polegać na pęknięciu krążka stawowego czy uszkodzeniu więzadeł. Niestety, leczenie jest w takim przypadku trudne i żmudne. Obejmować może skomplikowane zabiegi operacyjne i długotrwałą rehabilitację.

FAQ

Jakie są objawy nowotworu stawu skroniowo-żuchwowego?

Nowotwory stawu skroniowo-żuchwowego mogą objawiać się poprzez ból, obrzęk czy trudności w otwieraniu ust. Charakterystycznym symptomem są też zmiany w strukturze stawu uwidocznione w badaniach obrazowych.

Czy stres może powodować problemy ze stawem skroniowo-żuchwowym?

Tak, stres stanowi jeden z głównych czynników rozwoju problemów z funkcjonowaniem stawu skroniowo-żuchwowego. Najbardziej szkodliwy jest ten o charakterze przewlekłym.

O czym świadczy ból w okolicach stawu skroniowo-żuchwowego?

Ból w tej okolicy może świadczyć o dysfunkcji narządu żucia. Bolesność może też wynikać z innych problemów, takich jak stan zapalny w obrębie stawu, zwłaszcza w okolicach błony maziowej. Wówczas często towarzyszy mu również obrzęk. W niektórych przypadkach jego przyczyną jest bruksizm lub infekcja. Infekcje te mogą być związane z zębami i przybierać postać ropnia. Samodzielne określenie źródła bólu w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego może być trudne, dlatego warto pójść do specjalisty.

Czy trzaski w stawie skroniowo-żuchwowym są normalne?

Trzaski w stawie skroniowo-żuchwowym raczej nie są fizjologiczne, zwłaszcza jeśli pojawiają się stale. Za patologią przemawiają również objawy dodatkowe, takie jak chociażby ograniczenie ruchomość.

Podsumowanie

Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego to złożony problem, który może mieć różne źródła. Dolegliwości towarzyszące mu są zazwyczaj dość uciążliwe, obejmując ból czy ograniczenie ruchomości szczęki. Jeżeli dokuczają nam jakiekolwiek symptomy o tym charakterze, warto udać się do lekarza. Po przeprowadzeniu diagnostyki możliwe będzie wdrożenie skutecznej terapii.

Data publikacji: